Tegoroczny program stażowy dla licealistów w Zakładzie Biomedycyny i Genetyki rozpoczął się 31 stycznia (piątek), podczas pierwszego dnia uczniowie wysłuchali krótkiej prelekcji dotyczącej zagadnień związanych z kariotypem człowieka, chromosomami X i Y oraz hipotezą Lyon. Podczas części praktycznej uczniowie przeprowadzili barwienie wymazów z policzka w celu określenia płci chromatynowej, a następnie obserwowali wybarwione ciałka Barra pod mikroskopem.
Drugim zagadnieniem poznawanym przez licealistów na zajęciach było zagadnienie składu mikrobioty człowieka. W tej części zajęć skupiono się na przeprowadzeniu doświadczeń mających na celu określenie wpływu rozcieńczonego kwasu solnego a także różnych produktów spożywczych na mikroorganizmy probiotyczne obecne w mleku, jogurcie, kefirze oraz w preparacie farmaceutycznym. Najpierw omówione zostały najważniejsze zasady mikroskopowania, a następnie uczniowie samodzielnie przygotowywali i wyprawiali preparaty zawierające mikroorganizmy probiotyczne, a także sprawdzili zawartość skrobi w różnych produktach spożywczych.
Na zakończenie zajęć uczniowie wykonali wymazy ze skóry oraz telefonów na płytki z podłożem mikrobiologicznym. Przygotowane przez siebie płytki uczniowie obejrzeli i omówili podczas kolejnych zajęć w dniu 1 marca.
Celem kolejnego dnia zajęć (1 lutego) było wprowadzenie licealistów w podstawy technik immunodiagnostycznych wykorzystywanych w badaniach naukowych i diagnostyce medycznej. Podczas warsztatów licealiści zostali zapoznani z teoretycznymi podstawami testu ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay), obejmującymi mechanizmy swoistości reakcji antygen–przeciwciało, rolę enzymatycznego układu detekcji oraz najczęstsze zastosowania tej techniki. Następnie, pod nadzorem prowadzącej, samodzielnie wykonali eksperyment, ucząc się przygotowywania próbek, nanoszenia reagentów i odczytu wyników. W trakcie zajęć przeprowadzili detekcję biomarkerów nowotworowych. Do pracy wykorzystywali pipety automatyczne jednokanałowe oraz wielokanałowe, które znacząco usprawniają proces pipetowania w testach płytkowych.
Kolejny weekend stażowy 28 lutego-1 marca poświęcony był nauce metod stosowanych w badaniach z zakresu biologii molekularnej – związanych z poszukiwaniem wybranych sekwencji w próbkach wyizolowanego DNA. W piątek stażyści rozpoczęli od krótkiego treningu umiejętności laboratoryjnych związanych z odmierzaniem i pipetowaniem bardzo małych objętości cieczy, następnie wysłuchali krótkiej prelekcji dotyczącej zagadnień związanych z metodami PCR i elektroforezy. Uczniowie następnie przeprowadzili reakcję amplifikacji regionu bakteryjnego genu 16sRNA z wykorzystaniem wyizolowanego wcześniej DNA. Następnie przygotowali żele agarozowe w celu rozdziału produktów PCR metodą elektroforezy oraz przeprowadzili pierwszy próbny rozdział produktów PCR oraz analizowali wyniki rozdziału.
W sobotę 1 marca uczniowie zapoznali się z podstawowymi metodami izolacji DNA z materiału biologicznego oraz oceny jego czystości i stężenia. Licealiści wysłuchali krótkiego wprowadzenia teoretycznego dotyczącego dwóch popularnych technik: izolacji z wykorzystaniem kolumienek ze złożem krzemionkowym oraz metody opartej na kulkach magnetycznych. Omówiono zasady działania obu metod, ich wady i zalety. Następnie, podczas części praktycznej, stażyści samodzielnie przeprowadzili izolację DNA ze skrzepu krwi, stosując obie omówione techniki i porównując ich przebieg oraz efektywność – ocenili czystość oraz stężenie wyizolowanego DNA. W celu zbadania stężania DNA uczniowie przeprowadzili analizę spektrofotometryczną, wykonując pomiar absorbancji światła UV. Metoda ta opiera się na właściwościach absorpcyjnych pierścieni heterocyklicznych, obecnych w zasadach azotowych wchodzących w skład DNA. Uzyskane w ten sposób DNA było gotowe do wykorzystania w analizach molekularnych.
Następnie licealiści przeprowadzili rozdział fragmentów DNA metodą elektroforezy w żelu agarozowym – analizowali w ten sposób produkty reakcji PCR przeprowadzonej dzień wcześniej, ocenili otrzymane wyniki co stanowiło podsumowanie ich poprzednie samodzielnie wykonanych eksperymentów metodami molekularnymi.
Kontynuując temat dotyczący metod cytogenetycznych i wykrywania chromatyny płciowej wykonali barwienie metodą Grama w celu oznaczenia „pałeczki dobosza” w granulocytach obojętnochłonnych.
Uczniowie ocenili wcześniej wykonane wymazy ze skóry oraz telefonów na płytki z podłożem mikrobiologicznym. Porównywali cechy morfologiczne wyrosłych kolonii mikroorganizmów między innymi: wielkość, wyniosłość, brzegi, kolor i fakturę.
Na koniec licealiści znów pracowali z mikroskopami. Poszukiwali mikroorganizmów w hodowli sianowej oraz poznawali rodzaje i działania cytotoksyczne wybranych mikotoksyn grzybów pleśniowych.
PODSUMOWANIE
Staż miał na celu rozwijanie umiejętności praktycznych oraz inspirowanie młodzieży do dalszego kształcenia w kierunku nauk biomedycznych, poprzez bezpośredni kontakt z rzeczywistą pracą laboratoryjną i metodami wykorzystywanymi w badaniach klinicznych i eksperymentalnych.
